شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران در حالی گزارش جدید کیفیت خودروهای داخلی را اعلام کرد که طبق آن، باز هم هیچ محصولی نتوانست بیش از سه ستاره کیفی را کسب کند.بنابر گزارش اعلامی که به مردادماه امسال مربوط می‌شود، ۳۶ خودرو تولید و مونتاژ داخل، مورد ارزیابی کیفی قرار گرفته و با توجه به رده قیمتی‌شان، در پنج گروه دسته‌بندی شده‌اند.بر این اساس، خودروهای موردنظر در گروه‌های قیمتی بالای ۱۰۰ میلیون تومان، ۷۵تا۱۰۰ میلیون تومان، ۵۰ تا ۷۵ میلیون تومان، ۲۵ تا ۵۰ میلیون تومان و زیر ۲۵ میلیون تومان گروه‌بندی شده و معادل شرایط کیفی‌شان، «ستاره» کسب کرده‌اند.
از جمله نکات قابل‌توجه گزارش کیفی مردادماه این است که طبق آمار اعلامی، بیشتر خودروهای تولید داخل (به لحاظ تیراژ) تنها یک ستاره کیفی به‌دست آورده‌اند و درصد اندکی از خودروها سه ستاره را به خود می‌بینند. در روشی که شرکت بازرسی لحاظ کرده، خودروهای داخلی قابلیت دریافت یک تا پنج ستاره کیفی را دارند و این در حالی است که طی ارزیابی کیفی مردادماه، هیچ‌کدام از خودروها موفق به کسب بیش از سه ستاره نشده‌اند.هایما، مزدا۳، تندر-۹۰ و رانا خودروهایی هستند که در گزارش اعلامی، سه ستاره کیفی به‌دست آورده‌اند و باقی خودروها دو یا یک ستاره دارند.
اعلام کیفیت خودروها بر حسب «ستاره‌های دریافتی» در حالی است که پیش‌تر شرکت بازرسی با ارزیابی کیفی خودروها در ۹ معیار مختلف، عددی را به‌عنوان «مجموع نمرات منفی» برای هر خودرو اعلام می‌کرد و این «عدد» نشان‌دهنده سطح کیفی بود. بر این اساس، هر خودرویی که نمره منفی کمتری دریافت می‌کرد، طبعا از کیفیت بالاتری برخوردار بود و هرچه نمره موردنظر بالا می‌رفت، نشان از پایین بودن کیفیت خودروها داشت.
هرچه هست، طبق گزارش منتشره، در هر گروه قیمتی، هر خودرویی که توانسته ستاره کیفی بیشتری را کسب کند، صدرنشین شده و کم‌ستاره‌ها نیز در رده‌های بعدی جای گرفته‌اند.در این بین، نیو مزدا۳ با کسب سه ستاره، بهترین خودرو گروه بالای ۱۰۰ میلیون تومانی‌ها شده، کیاسراتو نیز با دو ستاره‌اش، در صدر گروه خودروهای ۷۵ تا ۱۰۰ میلیونی‌ها نشسته،هایما لقب بهترین عضو دسته ۵۰ تا ۷۵ میلیون تومانی‌ها را به‌دست آورده، پارس تندر با سه ستاره جایگاه اول گروه ۲۵ تا ۵۰ میلیونی را به خود اختصاص داده و در نهایت تیبا با تک‌ستاره‌اش توانسته بهترین خودرو در دسته زیر ۲۵ میلیون تومانی‌ها لقب بگیرد.
حذف یکی از ستاره‌های سراتو
اما نگاهی بیندازیم به جزئیات گزارش اعلام شده از سوی شرکت بازرسی، تا مشخص شود خودروهای مونتاژ و تولید داخل چه کیفیتی را در مردادماه کسب کرده‌اند. ابتدا از دسته خودروهای بالای ۱۰۰ میلیون تومان شروع کنیم، دسته‌ای که تنها یک عضو دارد و آن مزدا۳ مونتاژی گروه بهمن است.این محصول دارای سه ستاره کیفی بوده و در بخش خصوصی خودروسازی کشور مونتاژ می‌شود و در حال حاضر گران‌ترین محصول صنعت خودرو داخل به‌شمار می‌رود. مزدا۳ در مقایسه با آمار کیفی قبلی تغییر خاصی را تجربه نکرده است. پیش‌تر در کنار مزدا نام سوزوکی گرندویتارا نیز دیده می‌شد که ظاهرا به‌دلیل تیراژ پایین، نام این شاسی بلند ژاپنی در لیست خودروهای تحت ارزیابی مردادماه قرار نگرفته است.
اما در گروه قیمتی ۷۵ تا ۱۰۰ میلیون تومان، کیاسراتو (محصول مونتاژی سایپا) در حالی توانسته با کیفیت‌ترین عضو لقب گیرد که در مقایسه با گزارش قبلی، یکی از ستاره‌هایش را از دست داده است. این خودرو در ارزیابی کیفی قبلی توانسته بود یک ستاره بیشتر به‌دست بیاورد، با این حال تنها یک ماه موفق به حفظ آن شد. سراتو تحت برند کیاموتورز کره در سایپا مونتاژ می‌شود و در حال حاضر، خودرویی ۹۰ میلیون تومانی (در مدل فول) و ۷۵ میلیون تومانی در مدل معمولی به شمار می‌رود. سایپا و کیا مذاکراتی را برای همکاری مشترک آغاز کرده‌اند که اگر نهایی شود، محصولات جدیدی از این خودروساز کره‌ای راهی «جاده مخصوص» خواهد شد. از سراتو که بگذریم، با دو خودرو چینی در گروه ۷۵ تا ۱۰۰ میلیونی‌ها روبه‌رو می‌شویم که یکی تیگو ۵ است و دیگری نیز جک S5 نام دارد. در این بین، تیگو دارای دو ستاره است و این یعنی در مقایسه با ماه گذشته تغییر خاصی نداشته است. تیگو۵ متعلق به چری چین است که در یکی از خودروسازان بخش خصوصی کشور به نام مدیران خودرو مونتاژ می‌شود. این محصول هم‌اکنون قیمتی بالای ۹۵ میلیون تومان دارد. همچنین جک S5 نیز که دیگر خودرو چینی بخش خصوصی کشور به‌شمار می‌رود، در مقایسه با گزارش قبلی، تغییری به لحاظ کسب ستاره کیفی به خود نمی‌بیند. این محصول شاسی بلند متعلق به شرکت جک چین، در کرمان موتور مونتاژ می‌شود و در حال حاضر با قیمتی بالای ۸۰ میلیون تومان به فروش می‌رسد.
جابه‌جایی چینی‌ها در صدر
به سراغ گروه بعدی یعنی خودروهای با قیمت ۵۰ تا ۷۵ میلیون تومان برویم و ببینیم اوضاع کیفی آنها به چه شکل است. در این گروه که همه چینی بوده و در مقایسه با گزارش قبلی، دو میهمان جدید دارد،هایما S7 به جای جک در صدر قرار گرفته است. این محصول که در گزارش قبلی (احتمالا به دلیل کم بودن تیراژ) غایب بود، در گزارش مردادماه توانسته سه ستاره کیفی کسب کند.هایما در ایران خودرو خراسان مونتاژ می‌شود و با توجه به قیمتش، تیراژ چندان بالایی را به خود نمی‌بیند. صدرنشینی‌هایما اما در شرایطی است که هیچ یک از خودروهای حاضر در گروه ۵۰ تا ۷۵ میلیون تومانی‌ها نتوانسته‌اند بیش از دو ستاره کیفی به‌دست بیاورند. همچنین هیچ کدام از اعضای گروه در مقایسه با گزارش کیفی قبلی، تغییر خاصی را (از نظر کسب ستاره) تجربه نکرده‌اند. بر این اساس، جک J5 و برلیانس H330 و برلیانس H320 و آریو همگی دارای دو ستاره کیفی هستند و در رده‌های دوم تا پنجم جا خوش کرده‌اند. در این بین، جک در کرمان موتور به تولید می‌رسد و برلیانس‌ها نیز میهمان سایپا و پارس‌خودرو هستند.
همچنین آریو نیز که در سایت بن رو سایپا مونتاژ می‌شود، به شرکت چینی زوته تعلق دارد و توانسته دو ستاره کیفی را در گزارش مردادماه به خود اختصاص دهد. دیگر اعضای این گروه ام‌وی‌ام X33 جدید و ام‌وی‌ام ۵۵۰ و لیفان X60 نیز موفق به کسب تنها یک ستاره کیفی شده‌اند.در این بین، ام‌وی‌ام‌ها هر دو در مدیران خودرو مونتاژ می‌شوند و لیفان نیز میهمان کرمان موتور است. این خودروها در مقایسه با گزارش کیفی قبلی، نه ستاره‌ای از دست داده‌اند و نه ستاره‌ای به‌دست آورده‌اند.
تداوم صدرنشینی تندرها
اما نگاهی بیندازیم به شلوغ‌ترین گروه موجود در گزارش کیفی تیرماه که خودروهای ۲۵ تا ۵۰ میلیون تومان را در خود جا داده است. در این گروه، ۱۹ خودرو داخلی به چشم می‌آید که بیشتر آنها متعلق به دو خودروساز بزرگ کشور هستند.صدرنشینان این گروه را مانند گزارش‌های چند ماه گذشته، همچنان تندر-۹۰ها به همراه رانا تشکیل می‌دهند، خودروهایی که همه سه ستاره کیفی به‌دست آورده‌اند. طبق گزارش شرکت بازرسی، پارس‌تندر، تندر اتومات، تندر پارس‌خودرو و تندر ایران خودرو در ارزیابی کیفی مردادماه حضور داشته و در مقایسه با رده‌بندی قبلی، دچار تغییر خاصی از جنبه کسب ستاره کیفی نشده‌اند. این موضوع شامل رانا نیز می‌شود، چه آنکه خودرو موردنظر نیز درست مانند تیر ماه، سه ستاره کیفی به‌دست آورده است.
رانا به‌عنوان محصول ملی ایران خودرو اگرچه در اوایل ورود به بازار، دارای مشکلات کیفی بود، با این حال و آن طور که آمار و ارقام می‌گوید، این خودرو در حال حاضر شرایط کیفی بهتری را دارد و جزو معدود محصولات سه ستاره خودروسازی کشور است. این در حالی است که تندر-۹۰ها معمولا از سطح کیفی مناسبی برخوردار بوده و طی چند سال گذشته، نوسان چشمگیری را تجربه نکرده‌اند. به اعتقاد کارشناسان، اصلی ترین دلیل ماندگاری کیفیت تندر-۹۰ در ایران، نظارت محض رنوی فرانسه بر روند تولید این محصول است. رنویی‌ها همواره طی این سال‌ها نسبت به قطعات ارسالی به خط تولید تندر-۹۰ حساس بوده و به قیمت کاهش تیراژ هم که شده، اجازه نداده‌اند کیفیت این محصول افت کند. هرچند این شرکت هنوز قرارداد جدید خود با خودروسازان ایرانی را امضا نکرده است، با این حال گفته می‌شود یکی از برنامه‌های آینده اش، تولید نسل جدید تندر-۹۰ به نام سیمبول در سایپا است. سیمبول البته هم‌اکنون به واسطه واردات، میهمان بازار خودرو کشور شده و با قیمتی بسیار بالاتر (نسبت به تندر) به فروش می‌رسد.
اما در لیست خودروهای عضو گروه ۲۵ تا ۵۰ میلیونی‌ها، خودروهای ام‌وی‌ام ۳۱۵، پژو ۲۰۶ در هر دو مدل صندوقدار و‌هاچ بک و همچنین دنا، ضمن کسب دو ستاره کیفی، رده‌های ششم تا نهم را در اختیار گرفته‌اند. در این بین، دنا به‌عنوان یکی از محصولات ملی آبی‌های جاده مخصوص، همچنان دارای دو ستاره کیفی بوده و در مقایسه با گزارش‌های قبلی تفاوتی (از جنبه کسب ستاره) نکرده است؛ اما یکی دیگر از نکات جالب در گروه ۲۵ تا ۵۰ میلیون تومانی‌ها، هم ستاره بودن پژو ۲۰۶ و یک خودرو چینی به نام ام‌وی‌ام ۳۱۵ جدید است. این موضوع از افت کیفی ۲۰۶ و احتمالا افزایش کیفیت ام‌وی‌ام سرچشمه می‌گیرد. هرچه هست، از جمع ۱۹ عضو دسته ۲۵ تا ۵۰ میلیونی‌ها، فقط پنج مدل دارای سه ستاره بوده و چهار محصول نیز دو ستاره‌اند و باقی خودروها تنها یک ستاره کسب کرده‌اند. بر این اساس، خودروهای سمند، پژو پارس خراسان، پژوپارس تولید تهران، پژو ۴۰۵ (تولید تهران و خراسان)، سمند تولید تبریز، پژوپارس مازندران و پژوپارس فارس، ام‌وی‌ام ۱۱۰ و تیبا۲ (تیبای‌هاچ بک) همه دارای یک ستاره کیفی بوده و در رده‌های دهم تا نوزدهم جا خوش کرده‌اند.
هیچ‌کدام از خودروهای نامبرده، در مقایسه با گزارش کیفی قبلی، تغییری در حذف و اضافه ستاره نداشته‌اند. در بین خودروهای این گروه، تنها دنا، رانا، تیبا۲ و ام‌وی‌ام ۳۱۵ و تا حدی تندر-۹۰، محصولات نسبتا جدیدی به‌شمار می‌روند و سایر اعضا مانند پژو ۴۰۵، قدیمی محسوب می‌شوند. با وجود آنکه هم‌اکنون چند ماه از تولید ساندرو (تندر-۹۰هاچ بک) می‌گذرد، نام این محصول در گزارش کیفی مردادماه به چشم نمی‌آید. به نظر می‌رسد این محصول نیز در صورت حضور در ارزیابی کیفی، موفق به کسب سه ستاره می‌شد. مشخص نیست که چرا نام ساندرو در لیست خودروهای تحت ارزیابی مردادماه به چشم نمی‌آید، آن هم در شرایطی که نزدیک به یک‌سال از آغاز تولید این محصول در پارس‌خودرو می‌گذرد.
دسته پراید به علاوه تیبا
اما ببینیم در گروه خودروهای ارزان قیمت چه خبر است و اعضای آن چه افت و خیزی را در مردادماه تجربه کرده‌اند. به جز تیبای معمولی (مدل صندوقدار) که یک ستاره کیفی دارد و صدرنشین گروه به شمار می‌رود، چهار عضو دیگر این گروه را انواع مدل‌های پراید تشکیل می‌دهند و بر این اساس، مدل ۱۳۱ تولیدی سایپا توانسته پس از پراید در رده دوم جدول زیر ۲۵ میلیون تومانی‌ها جای بگیرد. این در حالی است که خودرو موردنظر تنها یک ستاره کیفی دارد و نسبت به گزارش قبلی نیز تغییری به خود ندیده است. سه عضو دیگر این گروه نیز همگی تک‌ستاره‌اند و نسبت به گزارش خردادماه، تغییری را از جنبه کم و زیاد شدن ستاره‌هایشان، به خود نمی‌بینند. بنابر گزارش شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران، رده‌های سوم تا پنجم جدول رده بندی گروه ارزان قیمت‌ها را به ترتیب پراید ۱۳۲، پراید ۱۱۱ و پراید پارس‌خودرو تصاحب کرده‌اند.
