✅نگاهى به ماهيت حقوقى اقاله و احكام آن

✅ماهیت اقاله:

همانطور که در تعریف اقاله امده اقاله باتراضی واقع میشود نوعی تزاضی که دارای اثرحقوقی است بنابراین یک عقد است .

✅ احکام اقاله:

درخصوص اقاله به موارد ذیل توجه داشته باشید؛

✳️ درحقوق ما اقاله ی ناشی ازاکراه باطل است نه غیر نافذ چرا که ماده ی۲۸۳ ق.م در اقاله * تراضی* طرفین را شرط دانسته است

✳️ اقاله ممکن است بصورت صریح یاضمنی منعقد گردد

✳️ اقاله فقط توسط طرفین یانماینده ایشان ممکن است بنابراین درصورت فوت یکی از طرفین اقاله معامله توسط وراث ممکن نیست

✳️ اقاله فقط درعقود لازم مصداق دارد عقود جایز توسط هرطرف قابل فسخ است وبنابراین انحلال آن نیازبه توافق طرفین واقاله ندارد

✳️ اقاله یک عقد میباشد چراکه بموجب تراضی طرفین برای ایجاد یک اثرحقوقی پدید می آید قاله عقدی است که هدف آن انحلال عقد سابق است

✳️ گرچه اقاله عقد است اما یک معامله جدید نیست یعتی یک نقل وانتقال جدید درشمار عقودی مانند بیع واجاره و… نیست بلکه صرفا عقدی است باهدف منحل کردن معامله ی منعقده ی سابق

✳️ ممکن است تمام یا بخشی از معامله ی اصلی مورد اقاله واقع شود

✳️ نه تلف یکی از عوضین ونه تلف هردوعوض مانع اقال  نیست دراینصورت بجای مالی که تلف شده مثل یا قیمت آن باید برگردانده شود منظور ازقیمت,  قیمت زمان اقاله است نه قیمت زمان عقد

✳️ منظور از تلف در بند فوق اعم است از تلف نادی یا تلف اعتباری (حکمی) مال.
منظور از تلف حکمی مال آن است که مال به شخص ثالثی منتقل شده باشد که در اینصورت باید به جای مال مزبور, مثل یا قیمت آن بازگردانده شد

✳️ دراقاله عوضین اصلی معامله نباید تغییر کنند یا کم وزیاد شوند درغیر اینصورت عمل صورت گرفته اقاله نیست بلکه معامله ای جدید است اما تغییر شروط جزئی وتبعی بلااشکال است

✳️ اقاله فقط درخصوص عقود مصداق دارد ونسبت به ایقاعات اقاله بی معنی است

✅ محوریت طرفین اقاله :

✍دراقاله طرفین محوریت دارند بنابراین:

✳️ اقاله به وراث نمیرسد

✳️ اقاله باخود امکان پذیر نیست یعنی یکی از طرفین قرارداد نمیتواند به وکالت از طرف دیگر قرارداد اقدام به اقاله قرارداد نماید

✅ عقود قابل اقاله:
تمامی عقود جز سه عقد زیر قابل اقاله اند البته از این ۳ عقد اقاله ی دوعقد باطل واقاله یکی از آنها غیر نافذ است این ۳ عقد عبارتند از:

✳️ وقف:
که اقاله آن باطل است چزا که بنابر ماده ی ۶۱ قانون مدنی پس از انعقاد عقد وقف پیوند واقف بامال موقوفه قطع شده وحق هیچگونه تغییری را درشرایط  عقد وقف یا درموجودیت آن نخواهد داشت

✳️ نکاح:

که اقاله ی آن باطل است چرا که موارد انحلال عقد نکاح محدود به همان مواردی است که درقانون تصریح شده مانند:طلاق یا فسخ نکاح درموارد خاص

✳️ ضمان:

که اقاله ی آن غیر نافذ ومنوط به تنفیذ مضمون عنه است البته منظور از ضمان ,ضمان مفید نقل ذمه به ذمه است یعنی عقد ضمانی که بموجب آن ذمه ی مدیون اصلی ( مضمون عنه ) بری گردد وضامن مسئول پرداخت ومدیون شود طرفین چنین عقد ضمانی ضامن ومضمون له ( طلبکار) میباشد,که بموجب عقدضمانی که بین ایشان منعقد میگردد دین از ذمه ی مضمون عنه برداشته شده وبر ذمه ی ضامن تعلق میگرد پس از این امر, طرفین نمیتوانند با اقاله ضمان, دین را مجددا برعهده ی مضمون عنه قرار دهند ازهمین رو, اقاله ضامن غیرنافذ میگردد وضمان قابل اقاله نیست مگر بارضایت مضمون عنه.